" หงั่ว ฮา เต๋อ หวู่" (วันปลูกพืชพันธ์ุ)
การส่งต่อเมล็ดพันธุ์แห่งความรัก เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหารและส่งเสริมการอนุรักษ์แบบมีส่วนร่วมอย่างครอบคลุมเพื่อสร้างเสริมสุขภาวะที่ยั่งยืนในชุมชนชาติพันธุ์และชนเผ่าพื้นเมือง
วันที่ 9-10 มิถุนายน 2567 ณ ศูนย์เรียนรู้พันธุกรรมพืชพื้นบ้านชาติพันธุ์ลีซู บ้านปางสา หมู่ 17 ต.ป่าตึง อ.แม่จัน จ.เชียงราย ได้ร่วมกันจัดงานวัน “หงั่ว ฮา เต๋อ หวู่” โดยมี นาย ณฐกรณ์ ใจรังสี นายกองค์การบริหารส่วนตำบลป่าตึงเป็นผู้กล่าวเปิดงาน ภายในงานมีพิธีบวชน้ำโดย ผู้นำพิธีกรรม อาซึ เบึยะผะ ทำพิธีปลูกข้าว ปลูกพืชตระกูลหัวพร้อมทั้งแจกเมล็ดพันธุ์และกล้าไม้ ภายในงานมีชุมชนชนเผ่าพื้นเมืองกว่า 8 หมู่บ้านซึ่งเป็นตัวแทนจากโครงการริเริ่มการอนุรักษ์แบบมีส่วนร่วมอย่างครอบคลุม (Inclusive Conservation Initiative ICI-Thailand) มีตัวแทนองค์กร มูลนิธิพัฒนาบนพื้นที่สูง (UHDF) พร้อมทั้งองค์การบริหารส่วนตำบลป่าตึงและคณะครูนักเรียนโรงเรียนบ้านปางสา เครือข่ายที่ดินเชียงราย กลุ่มอนุรักษ์พันธุกรรมพืชพื้นบ้านชาติพันธุ์ลีซู ภาคีองค์กรและเครือข่ายต่าง ๆ องค์กร Life Mosaic เครือข่ายลีซูแห่งประเทศไทยกว่า 150 คนเข้าร่วมงาน
สำหรับความเป็นมา “หงั่ว ฮา เต๋อ หวู่” วันปลูกของชาวลีซู
" วัน " หงั่ว ฮา เต๋อ หวู่" วันปลูกของชาวลีซู ถือเป็นการเริ่มต้นปลูกพืชของชาวลีซูเพื่อใช้ในการดำรงชีวิตอยู่อย่างยั่งยืนของชาวลีซู หนึ่งในเรื่องราวสำคัญที่ต้องเล่าก็คือความสำคัญของวัน “หงั่ว ฮา เต๋อ หวู่” อยู่ด้วย
กล่าวคือ วันที่ 5 เดือน 5 ของทุกปี ตามปฏิทิน วิถีเกษตรของ ชาวลีซู ที่เกี่ยวสัมพันธ์เป็นอันหนึ่งอันเดียวกับวิถีชีวิต เป็นวันเริ่มต้นหว่านเมล็ดพันธุ์พืชอาหาร เมล็ดแรกลงสู่ผืนดิน ที่เตรียมไว้ ของชาวลีซูและเป็นวันที่มีความหวังที่เต็มเปี่ยมด้วยพลังแห่งความรัก ความศรัทธาและความเชื่อมั่นในความดีงามและที่เป็นวิถีปฏิบัติของชาวลีซู โดยมีการสืบทอดกันมาอย่างยาวนานตั้งแต่บรรพชนและถ่ายทอดต่อ ๆ กันมาสู่คนรุ่นอนาคต
วัน " หงั่ว ฮา เต๋อ หวู่" ปีนี้ ตรงกับ วันที่ 10 มิถุนายน 2567 ถือเป็นวันแห่งโชคลาภ มงคลโชคชัย พืชผัก อาหาร อุดมสมบูรณ์ ในวันนี้ ชาวลีซู เชื่อว่า เป็นวันที่ดีที่สุดและเป็นวันเริ่มต้นแห่งการกำเนิดชีวิตใหม่ เป็นวันแห่งการปลูกเพื่อสร้างความอุดมสมบูรณ์และความมั่นคงทางอาหารของครอบครัวและชุมชนแล้วรวมไปถึงเป็นวันแห่งการแบ่งปันเมล็ดพันธุ์ด้วย นอกจากนี้ยังเป็นการส่งเสริมการอนุรักษ์แบบมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่า โดยผ่านความเชื่อ วัฒนธรรมและพิธีกรรมของชนเผ่าพื้นเมืองด้วย
โดยที่งานนี้มีองค์กรที่ร่วมสนับสนุนผ่านการจัดงาน คือสำนักสร้างเสริมวิถีชีวิตสุขภาวะ (สำนัก 5) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ไดอาโกเนีย ประเทศไทย มูลนิธิชนเผ่าพื้นเมืองเพื่อการศึกษาและสิ่งแวดล้อม (IPF) มูลนิธิภูมิปัญญาชาติพันธุ์ (WisE) สมาคมปกาเกอะญอเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน (PASD) และสมาคมศูนย์รวมการศึกษาและวัฒนธรรมของชาวไทยภูเขาในประเทศไทย (IMPECT) สมาคมสร้างเสริมสุขภาวะชุมชนชาติพันธุ์ (สสช.) มูลนิธิพัฒนาบนพื้นที่สูง (UHDF) มูลนิธิพัฒนาชน กลุ่มน้อยและชาติพันธุ์ (พชช.) เครือข่ายชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย (คชท./NIPT) มูลนิธิเพื่อการประสานความร่วมมือชนเผ่าพื้นเมืองเอเชีย (AIPP) และ เครือข่ายลีซูแห่งประเทศไทย
พิธีสืบชะตาแม่น้ำจัน ครั้งที่ 31
เมื่อวันที่ 7 เมษายน 2567ที่ผ่านมา องค์การบริหารส่วนตำบลป่าตึง นำโดยท่านนายอำเภอแม่จัน ท่านนายก นก อทิตาธร วันไชยธนวงศ์ นายก อบจ. เชียงราย สส. ปิยะรัฐชย์ ติยะไพรัช (โฮม) และหน่วยงานต่างๆ เข้าร่วมงานพิธีสืบชะตาแม่น้ำจัน รวมไปถึงการประกอบพิธีของชนเผ่าพื้นเมืองต่างๆ จำนวน 5 ชนเผ่า ลาหู่ อิ๊วเมี่ยน อ่าข่า ลีซู และลั้วะ ณ.บ้านอาหลู่ (เล่าฝู่) หมู่ที่ 20 ตำบลป่าตึง อ.แม่จัน จ.เชียงราย
สำหรับแม่น้ำจัน สายนี้ยาวประมาณ 70 กิโลเมตร มีจุดกำเนิดจากป่าเขาต้นน้ำชายแดนไทยภูเขาสูง มีน้ำหลายสาย คือ น้ำแม่จันหลวง ฮาฮุ เฮโก แม่จันน้อย ห้วยสันกำแพง ห้วยต่าง ห้วยก้างปลา ไหลรวมบรรจบเป็นแม่น้ำจันแล้วไหลลงผ่านโขดหินหน้าผาสูง เลาะเลี้ยว คดโค้งไปตามร่องภูเขาไกลไหลไปจนสุดแรงส่งถึงท้ายน้ำที่จันจว้า เพื่อหล่อเลี้ยงวิถีคนต้นน้ำ คนกลางน้ำและ คนท้ายน้ำ ต่างได้พึ่งพา อาศัย ก่อเกิดวิถีคนและวัฒนธรรมที่งดงามของคนสองฝั่งชล โดยพิธีสืบชะตาแม่น้ำจันนี้จัดขึ้นทุกปี
กิจกรรมทำแนวกันไฟของชนเผ่าพื้นเมือง ลีซู ลาหู่ อ่าข่า และอิ๊วเมี่ยน ในพื้นที่เป้าหมาย
ในลุ่มน้ำแม่จัน-แม่สลอง
---------------
โครงการ: เสริมพลังชุมชนชนเผ่าพื้นเมืองในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพอย่างมีส่วนร่วม
Indigenous communities Empowerment on inclusive participation in natural resources and biodiversity management (ICI-NRBM)
---------------